Spotkanie Erudytów 26.10.

Kolejne spotkanie Klubu Gimnastyki Umysłu Erudyta odbyło się 26 października. Na początek, przy kawie i słodkościach, uczestnicy rozmawiali na temat kinematografii polskiej (przede wszystkim zaś o fenomenalnych "Chłopach"), a także jesiennych inwestycjach i remontach w naszym mieście. Szybko przyszła pora naszej krzyżówkowej rozgrzewki, w ramach której, oprócz małych form, zmierzyliśmy się również z "para za parą", "wprost i wspak", czy też "z przymrużeniem oka", która jak zawsze zaserwowała nam kilka "ananasów": "tyłownica pracy" ("bumelantka"), czy "reżyser klanu"("antenat").

Szybko przyszła kolej na nasze prelekcje. Zaczęliśmy je krótką zagadką z nieoczywistym rozwiązaniem, a mianowicie: "kiedy jest najdłuższy dzień w roku". Okazało się, że chodzi o dzień, gdy w październiku przestawiamy zegary, co powoduje że jest on o jedną godzinę dłuższy od pozostałych, mając niejako 25 godzin (strzelaliśmy w kierunku godzin dnia do nocy, a nawet liczby liter w każdej z nazw :) ).

Później przeszliśmy do tematu zegarów i mierzenia oraz odczuwania czasu. Dowiedzieliśmy się, że:

- mierzenie czasu rozpoczęto już w starożytnym Egipcie, a wyglądało to w ten sposób, iż śledzono długość cienia obelisków i odmierzano za pomocą długości stopy. Stwierdziliśmy wtedy, że ciężko byłoby się wówczas umówić na konkretną godzinę ze względu choćby na różnicę w rozmiarach stopy męskiej i damskiej.

- w VI wieku p.n.e. Anaksymander  z Miletu, nawiązując do koncepcji babilońskich, wynalazł zegar słoneczny. W krótkim czasie pojawiły się również przenośne zegary słoneczne!

- w starożytnej Grecji i Rzymie godziny były różnej długości, gdyż czas dnia, niezależnie od jego długości, zawsze dzielono na 12 godzin.

- pierwsze zegary wodne – klepsydry – oddzielały określony czas. Herofilos wymyślił podziałkę w dolnej części klepsydry, dzięki czemu mógł na przykład mierzyć pacjentom tętno.

- Tacyt pisał, że "Germanowie na narady nie na raz przychodzą, ale nierzadko dwa czy trzy dni się schodzą ".

- dni miesiąca Rzymianie odliczali nie jak my dzisiaj, tylko od 31 do pierwszego; kalendy to początek nowego miesiąca; kalendy były w relacji do id i non: datę obliczano licząc do następnego nazwanego dnia (tak więc 1 czerwca był Kalendis Juniis, a np. 28 maja był „piątym dniem przed kalendami czerwcowymi”).
Przy tej okazji zgłębiliśmy też temat id:

– najbardziej znanymi idami są Idy marcowe (15 marca 44 roku przed naszą erą) – śmierć Cezara;

– 4 miesiące w roku miały Idy 15. i 8. dnia miesiąca, zaś 8 miesięcy – 13. i 8. dnia miesiąca. Kolejnymi ciekawostkami były te, że teraz żyjemy w erze zegarów atomowych (tego typu zegar znajduje się w Stargardzie na ratuszu), zaś zwierzęta i rośliny – nawet pozbawione naturalnych warunków – funkcjonują w dalszym ciągu w zgodzie ze swoim zegarem biologicznym.

 

Kolejnym tematem był quiz dla Erudytów z rzadko stosowanymi słowami, dzięki czemu mogliśmy przypomnieć sobie, co oznaczają:

–> lapidarny – zwięzły, treściwy; od łacińskiego lapidarius, czyli "związany z kamieniem";

–> mizogin to ktoś, kto nienawidzi kobiet;

–> mizantrop – ktoś kto nienawidzi ludzi;

–> Panteon – świątynia poświęcona wszystkim bogom; gr. pan – wszystko, theos - bóg;

–> egzegeza – analiza i interpretacja tekstów, głównie biblijnych;

–> redundancja – powtarzalność, nadmiarowość;

–> dewocja – przesadna pobożność niezwiązana z głębszymi przeżyciami religijnymi, mająca służyć pokazaniu gorliwości religijnej danej osoby;

–> ekstrawagancki – oryginalny, nietypowy;

–> omnipotentny – wszechmocny, wszystkowiedzący;

–> abderyta – głupiec, ignorant; od mieszkańców Abdery, uważanych w starożytnej Grecji za głupich;

–> cezura – moment przełomowy, wyraźnie wyznaczający granicę między na przykład epokami;

–> demagogia – pozyskiwanie zwolenników, wpływanie na opinię publiczną poprzez działanie obliczone na łatwy efekt, poklask.;

–> luminarz – wybitna znakomitość;

–> atawizm – występowanie cech zwierzęcych u ludzi lub bardzo odległych przodków u zwierząt;

–> krotochwilny – żartobliwy.

 

W ostatnim punkcie prelekcji mieliśmy za zadanie rzucić pierwsze skojarzenia z danymi słowami lub zwierzętami:

      - kość- słoniowa, niezgody;

      - wilczy – apetyt;

      - końska – dawka, zaloty, zdrowie;

      - lisi – spryt, ogon;

      - kocia – muzyka, zręczność;

      - lwi - pazur, grzywa;

      - owczy - pęd;

      - niedźwiedzia – przysługa;

      - ośle – uszy, upór;

      - kaczy – chód, dół;

      - żółwie – tempo;

      - żabi – rechot;

      - krecia – robota;

      - pawia – duma, ogon.

 

Następne spotkanie 9. listopada.