- Szczegóły
- Opublikowano: 19 styczeń 2024
Pierwsze spotkanie Erudytów w 2024 roku odbyło się 11 stycznia.Po pogaduchach nad kawą i słodkościami o tym, co słychać u uczestników, wyjątkowo rozpoczęliśmy od prelekcji.
Najpierw wysłuchaliśmy bardzo ciekawej, dotyczącej przyczyn i skutków globalnych zmian klimatu. Jest to temat bardzo na czasie, zwłaszcza że sezonowo w Polsce zmagamy się ze smogiem (nawet w Świebodzinie wówczas pojawiały się ostrzeżenia przed szkodliwym powietrzem), a, jak się okazało, na 10 najbardziej zanieczyszczonych miast Europy aż 7 znajduje się w Polsce! (Jeśli chodzi o pierwszą 20 miast najbardziej zanieczyszczonych – Polska zajmuje aż 12 pozycji). Na początek poznaliśmy podstawy, a zatem:
– atmosfera chroni ziemię przed nadmiernym promieniowaniem, ale też przed uciekaniem ciepła, dzięki czemu mamy dość stałą temperaturę na naszym globie; ciało niebieskie pozbawione atmosfery (np. Księżyc) pochłania i emituje promieniowanie bezpośrednio ze swojej powierzchni; atmosfera zaburza ten proces wymiany ciepła, głównie poprzez ograniczenie ilości ciepła wypromieniowanego z powierzchni planety i dolnych warstw jej atmosfery bezpośrednio w przestrzeń kosmiczną;
– efekt cieplarniany, nazywany też efektem szklarniowym, to zjawisko podwyższenia temperatury planety przez obecne w jej atmosferze gazy cieplarniane (w porównaniu z sytuacją, w której gazów cieplarnianych by nie było);
– gazy cieplarniane – do obecnych na Ziemi zalicza się: parę wodną (najpowszechniejszy z gazów cieplarnianych w atmosferze), dwutlenek węgla (CO2), metan (CH4), freony (CFC), podtlenek azotu (N2O), halon, gazy przemysłowe (HFC, PFC, SF6) i ozon; najwięcej szkodliwych gazów (dwutlenek węgla i metan) produkują Chiny oraz Stany Zjednoczone, zaś Polska jest na 27 miejscu (wydawać by się mogło że jest to dość niska pozycja, jednak gdy pomyślimy że jest to 27 miejsce na blisko 200 krajów, ta informacja jest znacznie mniej optymistyczna);
– światowa emisja dwutlenku węgla od 1960 roku wzrosła aż czterokrotnie;
– smog jest to toksyczna mgła, w której składzie jest dużo związków siarki i azotu (są to bardzo wysokie poziomy, które powoli się zmniejszają); możemy go podzielić na dwie kategorie:
*londyński: gdy jest zimno, ma związek z skorzystaniem z tradycyjnych sposobów ogrzewania i brakiem wiatru (nazwa pochodzi od tragedii, która miała miejsce w 1952 roku – więcej na ten temat można przeczytać pod linkiem https://pl.wikipedia.org/wiki/Wielki_smog_londy%C5%84ski)
* smog typu Los Angeles (fotogeniczny), który pojawia się w ciepłych krajach, powstając ze spalin samochodowych;
– kwaśne deszcze – zawierają kwasy wytworzone w reakcji wody z pochłoniętymi z powietrza gazami, takimi jak dwutlenek siarki, trójtlenek siarki, tlenki azotu, siarkowodór, dwutlenek węgla, czy chlorowodór, wyemitowanymi do atmosfery w procesach spalania paliw, produkcji przemysłowej, wybuchów wulkanów, wyładowań atmosferycznych i innych czynników naturalnych;
– dziura ozonowa – największa znajduje się nad Antarktydą (gdyż Stratosfera jest tam najcieńsza), na szczęście stopniowo się zmniejsza.
Rozmawialiśmy na temat przyrodniczych (astronomicznych, astrofizycznych, tektonicznych, geofizycznych i wulkanicznych) oraz poza przyrodniczych (spalanie paliw kopalnych, produkcja przemysłowa, transport, eksploatacja budynków, wylesianie i spalanie biomasy) przyczyn globalnych zmian klimatu. Dowiedzieliśmy się, że największym z czynników ludzkich, który ma wpływ na globalne zmiany klimatu jest dwutlenek węgla emitowany w elektrowniach. Ponadto 50% emitowanego do atmosfery metanu pochodzi z pól ryżowych (!) i wysypisk śmieci. Rozmawialiśmy też o skutkach zmian klimatu: przyrodniczych (jak topnienie lodowców górskich i lądolodów, ekstremalne zjawiska pogodowe czy wymieranie gatunków) i społeczno-gospodarczych (zatapianie niektórych terenów wyspiarskich – na przykład Malediwy, zmniejszające się powierzchnie upraw i obszary hodowli z powodu pustynnienia terenów, co za tym idzie migracje ludzi związane z głodem i suszą, czy rozprzestrzenianie się chorób tropikalnych z powodu ocieplenia klimatu). Są to bardzo ważne tematy , gdyż mamy coraz mniej czasu by spowolnić umieranie planety.
Na zakończenie tego tematu obejrzeliśmy ważny i ciekawy film (https://www.youtube.com/watch?v=8xat0mNjktw). Polecamy go Państwa uwadze.
Drugi temat prelekcji był dużo lżejszy – zmierzyliśmy się z quizem "nie tylko ze sportu", w którym mieliśmy odgadnąć nazwy klubów sportowych, których nazwy mają też inne znaczenie:
– brat Czecha i Rusa ORAZ klub z Poznania – Lech;
– jest w samochodzie i pralce ORAZ w pierwszej lidze – Motor (Lublin);
– ma siedzibę w Brukseli ORAZ lubią ją fani żużlu z Wielkopolski – Unia (Leszno);
– rzeka LUB klub piłkarski z dużego starego Miasta – Wisła (Kraków);
– atrybut władzy króla ORAZ klub piłki ręcznej– Korona (Kielce);
– we wzorze na pole koła ORAZ klub z Żar – Promień;
– stary las ORAZ klub ekstraklasy z Niepołomic – Puszcza;
– statek Noego ORAZ klub z nadmorskiego miasta – Arka (Gdynia);
– w interesie LUB w Chorzowie – Ruch;
– drapieżny ptak ORAZ klub z Międzyrzecza – Orzeł;
– wyrabiana w hucie LUB klub żużlowy – Stal (Gorzów);
– pierwszy król Polski ORAZ znany klub z Dolnego Śląska – Chrobry (Głogów).
Tego dnia nasza rozgrzewka krzyżówkowa była na deser: główkowaliśmy między innymi nad "wirówką", "krzyżówką dwuliterową", oraz innymi większymi i mniejszymi formami.
Wzmocniwszy nasze zwoje byliśmy gotowi na kolejną dwutygodniową przerwę.
Najbliższe spotkanie Klubu Gimnastyki Umysłu Erudyta odbędzie się 25 stycznia, jak zawsze w Czytelni "Fabryka Kreatywności i ", wyjątkowo o godzinie 12:00.