- Szczegóły
- Opublikowano: 18 sierpień 2025
Spotkanie Klubu Gimnastyki Umysłu Erudyta z 7 sierpnia zaczęło się od tradycyjnych pogaduch, dotyczących nowych wydarzeń, ale też i anegdot z przeszłości.Czas szybko minął, więc obecni przeszli do krzyżówkowej rozgrzewki, przechodząc przez mniejsze i większe formy jak burza, lekko się tylko zacinając przy „wirówce w dwóch słowach”. Jeden z metagramów okazał się nawet zapowiedzią tematu prelekcji!
Wykład zaś traktował na temat alkoholi świata. Usłyszeliśmy, że:
- -> alkohol (z arab. „al-kohl” – „proszek”, „coś delikatnego”) to napój zawierający etanol i jest jedną z najpopularniejszych używek.
- -> napoje alkoholowe dzieli się na piwa, wina oraz alkohole spirytusowe.
- -> spożywanie napojów alkoholowych jest legalne w większości krajów, a ponad 100 państw posiada przepisy regulujące ich produkcję, sprzedaż i spożywanie.
- -> w Polsce, według definicji ustawowej, napój alkoholowy to każdy produkt przeznaczony do spożycia zawierający więcej niż 0,5% alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego.
- -> wysokoprocentowe napoje alkoholowe (wg polskiej ustawy z dn. 18.10.2006 – o minimum 15% zawartości alkoholu) dzielimy na spirytus, wódki, nalewki, likiery i inne trunki.
Następnie poznaliśmy bliżej przykłady wysokoprocentowych napojów alkoholowych:
-> absynt, in. „piołunówka” lub „zielona wróżka”, napój produkowany od XVII wieku w Szwajcarii, początkowo jako środek przeciwbólowy.
-> arak – azjatycki trunek produkowany z zacieru ryżowego lub daktylowego (40-80% alkoholu).
-> archi to destylowany kumys (kobyle mleko) do 30% alkoholu; napój pochodzi z Mongolii.
-> armagnac /armaniak/ to najstarsza francuska i europejska wódka z winogron – w sprzedaży już w 1461.
-> bimber, in. samogon – do najbardziej znanych polskich produktów należą Śliwowica łącka i Księżycówka z Kujaw.
-> bourbon to amerykańska whisky z kukurydzy (min. 51% kukurydzy), produkowana od XVIII wieku; min. okres leżakowania – 4 lata; stolicą bourbona jest stan Kentucky.
-> brandy (pol. wypalanka, winiak) – trunek destylowany z wina gronowego lub win owocowych (w takim przypadku niezbędna jest właściwa adnotacja w nazwie).
-> calvados to destylowany cydr z Francji, produkowany od XVI wieku (alk. 40-50%).
-> gin - powstał w XVII w. w dawnych Niderlandach pod nazwą Jenever, początkowo stosowany w medycynie, dość szybko zyskał popularność w Anglii; alkohol przede wszystkim spożywany w drinkach.
-> grappa wytwarzana jest z wytłoków i pestek winogron, pierwotnie produkowana we Włoszech, obecnie także m.in. w Kalifornii i Francji.
-> koniak – produkowany we Francji od 1617 roku (więcej o koniaku można przeczytać w innej relacji: https://www.bp.swiebodzin.pl/pl/kluby-biblioteczne/klub-erudytow/712-spotkanie-erudytow-10-11).
-> rakija – napój pochodzący z Bałkanów, najpopularniejsza powstaje ze śliwek, zawartość alkoholu 50-60%.
-> likiery:
- ajerkoniak – likier jajeczny
- alasz – likier kminkowy
- amaretto – likier migdałowy
- anyżówka
- echt stonsdorfer – likier ziołowy na bazie borówek i górskich ziół
- goldwasser (in. gdańska wódka, Danziger Goldwasser – „złota woda gdańska”) – mocny (min. 38% alkoholu) likier ziołowo-korzenny wytwarzany w Gdańsku od XVI wieku; w pierwotnej recepturze, poza płatkami złota, znajdowała się mieszanka dwudziestu ziół i przypraw orientalnych
- malibu – likier kokosowy na bazie rumu
- sambuca – pochodzący z Włoch likier anyżkowo-owocowo-ziołowy.
-> nalewki, m.in.:
- piołunówka
- orzechówka
- cytrynówka
- malinówka
- nalewka z wiśni
- dereniówka
- smorodinówka – nalewka z czarnej porzeczki, ma wiele zdrowotnych właściwości.
-> ratafia – likier lub wódka wieloowocowa.
-> rum – napój alkoholowy o wysokiej zawartości alkoholu (37,5–81%) wytwarzany ze sfermentowanego soku z trzciny cukrowej, koncentratu tego soku lub melasy trzcinowej; początki trunku sięgają prawdopodobnie antycznych Chin i Indii;
- grog – rum rozcieńczony wodą z dodatkiem cukru i soku z cytrusów; napój wprowadzony na okrętach Royal Navy 21 sierpnia 1740, ustawowo zaprzestano wydawania grogu brytyjskim marynarzom 31 lipca 1970.
- rumtopf – owoce w rumie przygotowywane według tradycyjnej bawarskiej receptury.
-> śliwowica – produkowana w Europie Środkowej i Wschodniej, w Austrii, na Morawach, Słowacji, Słowenii, Chorwacji, Bośni, Bułgarii, Polsce, Serbii, Czarnogórze, Rumunii.
-> tequila – wysokoprocentowy trunek produkowany ze sfermentowanego soku agawy niebieskiej (Agave tequilana); nazwa pochodzi od meksykańskiego miasta Tequila, centrum produkcji napoju, gdzie na początku XVII w. przeprowadził się Pedro Sánchez de Tagle, markiz Altamiry, a następnie założył wytwórnię mezcalu.
-> whisky (z gaelickiego „uisge beatha” – woda życia; w pisowni irlandzkiej i amerykańskiej whiskey) – napój powstały z destylacji zacieru zbożowego i poddawany dojrzewaniu w drewnianych beczkach; kojarzony głównie z krajami anglosaskimi, produkowany między innymi w Irlandii (już od VII wieku!), Szkocji, Stanach Zjednoczonych i Kanadzie; w języku polskim „whisky” jest rodzaju żeńskiego (TA whisky) i jest słowem nieodmiennym.
-> wódka – trunek uzyskiwany przez zmieszanie w odpowiednich proporcjach spirytusu rektyfikowanego z wodą, o zawartości alkoholu etylowego nie mniejszej niż 37,5% obj. (zwykle 40% obj.); może mieć charakter czysty (bez dodatków) lub smakowy; produkowana z przerobu płodów rolnych, tradycyjnie zbóż lub ziemniaków.
Bogatsi o nową wiedzę Erudyci ustalili termin kolejnego spotkania – 21 sierpnia ponownie spotkają się w Czytelni „Fabryka Kreatywności”. Głodnych wiedzy zapraszamy o godzinie 10.30.