Spotkanie Erudytów 10.11.

10 listopada, w przededniu  Święta Niepodległości, miało miejsce kolejne z cyklicznych spotkań Klubu Gimnastyki Umysłu Erudyta.

Tradycyjnie spotkanie rozpoczęło się od omówienia lokalnych wydarzeń i wymiany nowinek. Czas szybko minął przy kawie i pogaduchach, więc grupa bez chwili zwłoki przeszła do szaradziarskiej rozgrzewki.

Poza klasyczną krzyżówką i krótkimi formami mieliśmy do czynienia również z ”z przymrużeniem oka”, która tego dnia jakoś nie chciała współpracować. Jak zawsze też, parokrotnie zabiła nam ćwieka: „zamieszanie ze śledzikiem” („galimatias”), „jedna kłusuje, druga meandruje” („amazonka”); było też hasło sezonowe („ja, Małysz Adam, nad słonie przedkładam!” – „mamuty”).

Po tych zmaganiach byliśmy bardziej niż gotowi do naszych prelekcji.

 

W pierwszej części tematycznej przybliżyliśmy sobie często używane i równie często mylone zwroty obcojęzyczne:

- „Vis-à-vis” – naprzeciwko; 

- „vidi” – widziałem;

- „vice versa” – na odwrót;

- „verbum nobile” (lub nobile verbum) – słowo szlachcica (równoznaczne niegdyś z określeniem „słowo święte”);

- „vademecum” – "pójdź za mną", przewodnik;

- „savoir-vivre” – dobre maniery, dosł. „znajomość życia”;

- „notabene” – "zauważ dobrze";

- „a capella” – bez udziału instrumentów, "na sposób kościelny";

- „corpus delicti” – dowód rzeczowy;

- „enfant terrible” – "niesforne dziecko”;

- „nomen omen” –  w tym rzecz;

- „noblesse oblige” – szlachectwo zobowiązuje.

Dowiedzieliśmy się też w ramach ciekawostki, że tylko trzy święta państwowe są konstytucyjnie wolne: pierwszy i trzeci maja oraz 11 listopada.

 

Kolejnym tematem był cognac. Zatem, dowiedzieliśmy się że prawdziwy cognac ma zawartość procentową alkoholu rzędu 40 do 45%, jest wytworzony z destylatu winnego - produktu z winnic położonych dookoła miasta Cognac we Francji; napój wiele lat leżakuje w dębowych beczkach. Pojęcie „cognac" jest chronione w prawie Unii Europejskiej jako oznaczenie geograficzne od 1989 r.

Oto najbardziej znane oryginalne koniaki:

Bisquit, Boulestin, Camus, Courvoisier, Hennessy, Martell, Napoleon, Rémy Martin, Salignac.

Oznaczenia, jakie możemy spotkać na butelkach mówią nam, co następuje:

- trzy gwiazdki na oryginalnym koniaku - 10 do 15 lat leżakowania;

- VO (Very Old) – leżakował 15-20 lat;

- VSP (Very Superior Old) – 25 lat leżakowania w beczkach, „stary, najprzedniejszy”;

- VSOP (Very Superior Old Pale) – 30 lat w beczkach, „bardzo stary, słabo barwiony”;

- XO (Extra Old) – min. 40 lat leżakowania.

 

Trzecim tematem był "literacki miszmasz".

Po pierwsze, nazwiska i pseudonimy:

-> Molier (Molière) naprawdę nazywał się Jean Baptiste Poquelin, oryginalne nazwisko zdradzało wegług niego jego mieszczańskie korzenie;

-> George Sand naprawdę nazywała się Aurora Dupin, nosiła się jak mężczyzna, paliła fajkę; męskim nazwiskiem chciała dodać sobie "powagi";

-> Bolesław Prus naprawdę nazywał się Aleksander Głowacki, był szlachcicem herbu Prus, początkowo wstydził się swojej twórczości i chciał ją pisać incognito;

-> Władysław Orkan – Franciszek Smreczyński, góral, był bardzo związany ze swoją wsią rodzinną - gospodarował na ojcowiźnie i tam pisał; pseudonim wziął od nazwy wiatru górskiego.

Po drugie, miejsca kojarzące się z literaturą:

– Ursynów – Julian URSYN Niemcewicz, nazywał swój dworek Ursynowem, jak widać, nazwa się przyjęła;

– Oblęgorek – dworek Henryka Sienkiewicza;

– Jasna Polana – rodzinna posiadłość Tołstojów, słynna ucieczka z domu 82-letniego pisarza zakończona jego śmiercią;

– Bronowice – dzielnica Krakowa, miejsce akcji "Wesela".

Po trzecie, osobliwości pisarskie:

--> Bernard Shaw był wegetarianinem, poza tym nie pił alkoholu, herbaty, kawy, nie palił tytoniu czy stosował innych używek;

--> Bolesław Prus i Julian Tuwim cierpieli na agorafobię;

--> Balzac do pracy literackiej zakładał szlafrok i pił mnóstwo kawy;

--> Ernest Hemingway pisał na stojąco.

Po czwarte, powiedzenia o literackim rodowodzie: „serce nie sługa” znamy dzięki Adamowi Mickiewiczowi, ale pierwotnie użył tych słów Jan Nepomucen Kamiński w „Zabobon, czyli Krakowiacy i Górale”; „świętości nie szargać” - powiedział Stańczyk w „Weselu”, z „Wesela” również pochodzi cytat „co tam panie w polityce”; w „Weselu” znalazły się też „ gadu gadu stary dziadu” oraz „pleć pleciugo byle długo”, których pierwotnym twórcą był Wincenty Pol; „pełno radości i krzyku” mogliśmy przeczytać w „Powrocie taty” naszego wieszcza, Mickiewicza.

Wreszcie po piąte, znani panowie i słudzy w literaturze:

-Robinson Crusoe i Piętaszek;

-Don Kichot i Sancho Pansa;

-Staś Tarkowski i Kali;

-państwo Budowscy i Kaśka Kariatyda.

 

 

Na zakończenie przypomnieliśmy sobie, że następne spotkanie Klubu Gimnastyki Umysłu Erudyta wypada 24 listopada.

Osoby zainteresowane zapraszamy serdecznie o 10.30 do Czytelni „Fabryka Kreatywności”.