Relacja ze spotkania (28.04.2022)

Jak co dwa tygodnie, w czwartek, 28.kwietnia, odbyło się spotkanie Klubu Gimnastyki Umysłu Erudyta.
Po rozmowie o planach na maj i majówkę przeszliśmy do rozgrzewki krzyżówkowej: anagramy, kalambur czy „krzyżówka wrzecionowa” to dla nas pestka! Dobrze nam też poszły – choć nie bez komplikacji - „Krzyżówka od Ado Z” oraz nieco absurdalna „Z przymrużeniem oka”. Nie poddaliśmy się i choć dosyć szybko grupa skojarzyła, że „gwiazda duńskich skoków” to Olsen (ten z gangu ;) ), o tyle nie dla wszystkich oczywistym było, że „ nasz narodowy ‘rozbitek’ patelniowy” to „niedzielny” schabowy.

Po takim wysiłku umysłowym byliśmy dobrze rozgrzani do naszych dwóch prelekcji.
Najpierw garść informacji o muzeach:
- pierwszym muzeum w Polsce była puławska świątynia Sybilli, otwarto je w 1801 roku;
- rodowi Czartoryskich zawdzięczamy koncepcję muzeum w Polsce- to pierwsze powstało z inicjatywy księżnej Izabeli Czartoryskiej;
- w Sołonce mamy Muzeum Strachów Polnych;
- w Łowiczu – Muzeum Guzików (przy tej okazji dowiedzieliśmy się, kiedy i dlaczego wtedy obchodzony jest Dzień Guzika- 12.12, gdyż niegdyś guziki kupowano wyłącznie tuzinami);
- w Kudowie – Zdroju mamy Muzeum Żaby, gdzie znajdziemy gatunki żab z ponad 20 krajów;
- Muzeum Mydła i Brudu znajduje się w Bydgoszczy;
- w Wojnowicach (koło Raciborza) jest spore Muzeum Horroru;
- jedyne w Polsce i jedno z trzech w Europie Muzeum Akordeonu znajduje się w Kościerzynie.
Później przeszliśmy do literackiej „przedmaturalnej powtórki”, dowiadując się (lub przypominając sobie) m.in. że:
- Jan Brzechwa naprawdę nazywał się Jan Lesman i był kuzynem Bolesława Leśmiana;
- Aleksander Fredro posiadał tytuł hrabiego;
- Władysław Reymont naprawdę nazywał się Rejment, z wykształcenia był krawcem, a pracował jako aktor, dróżnik na kolei czy dziennikarz;
- Bolesław Prus (Aleksander Głowacki) bał się przechodzić przez mosty i wiadukty;
- Stanisław Wyspiański chorował na kiłę i zmarł w wieku 40 lat;
- Adam Mickiewicz napisał „Niepewność” dla swojej przyszłej teściowej.
Cóż, choć to prawdziwe perełki, może dobrze, że matury mamy już za sobą.

 

Następnie przypomnieliśmy sobie, że onomasta to specjalista w dziedzinie nazewnictwa, by chwilę potem zagłębić się w meandrach naszej niezwykłej ortografii i jej zasadach.
Dowiedzieliśmy się m.in., jak pisać i dlaczego:
- h-moll, ALE tonacja molowa;
- jeśli tytuł jest odmienny przez przypadki, wszystkie jego człony piszemy wielką literą, ALE w tytułach nieodmiennych – tylko pierwsza litera jest duża;
- „niby-poeta”, ponieważ w połączeniu „niby” z rzeczownikiem NALEŻY użyć myślnika, ALE nazwy przyrodnicze piszemy łącznie, zatem „nibynóżka”;
- „zhardzieć”, gdyż przed „h” zawsze musi być „z”, ALE już przed „ch” może być „s”;
- „Żyd”, w odniesieniu do grupy etnicznej piszemy z dużej litery, ALE „żyd”, jako wyznawca judaizmu- już małą;
- „aleja Wojska Polskiego”, ALE „Aleje Ujazdowskie” – ponieważ liczbę pojedynczą piszemy w tej sytuacji zawsze małą literą, natomiast liczbę mnogą – już wielką.

 

To, oczywiście, niewielki wycinek tej ogromnej dziedziny, jednak czas nas gonił, a kolejne ciekawostki już czekały.
Usłyszeliśmy zatem, że hrabia Edward Raczyński zafascynowany był ówczesną Francją i jej kulturą, co miało odzwierciedlenie w tworzonych przez niego budowlach.
Porównaliśmy zatem Bibliotekę Raczyńskich w Poznaniu ( była wzorowana na wschodniej kolumnadzie Luwru) i Mauzoleum Raczyńskich w Rogalinie (kopia Maison Caree, czyli „Kwadratowego Domu”, najlepiej zachowanej rzymskiej budowli) z ich pierwowzorami.
Na koniec dowiedzieliśmy się, że:
- inhumacja to inaczej pochówek;
- musical „West Side Story” powstał na kanwie „Romea i Julii”;
-Iwan Mazepa, bohater ukraiński, właściwie nazywał się Iwan Kołodyński i był hetmanem Ukrainy Lewobrzeżnej, który wywołał powstanie, chcąc oddzielić Ukrainę od Rosji.

 

Bogatsi o tą wiedzę, ustaliliśmy termin kolejnego spotkania na 12. maja. Serdecznie zapraszamy żądnych wiedzy na godzinę 10.30.