Spotkanie Erudytów 24.03.

24 marca w Czytelni „Fabryka Kreatywności” odbyło się kolejne spotkanie Klubu Gimnastyki Umysłu Erudyta.

Na początek uczestnicy podzielili się nowinkami i wspominkami. Bardzo się ucieszyliśmy, gdyż do grupy dołączyła nowa osoba, więc było jeszcze więcej ciekawostek do opowiedzenia i wysłuchania.

Szybko przyszedł czas na naszą krzyżówkową rozgrzewkę. Wśród krzyżówek znalazła się „z przymrużeniem oka” ze swoimi absurdami: „ptaki z doktoratem” („drozdy”), „otwiera drogę do bukietu” („korkociąg”), czy też „wielka z kafarów” („Afryka” po przeanagramowaniu). Mimo to najdłużej się głowiliśmy nad dawno nie widzianą „kreskówką”. Potem kilka krótkich form i przyszła pora na nasze prelekcje.

 

Na początek tej części dostaliśmy zadania:

- „Nowy, Nowa, Nowe [miasto/wieś]” wg opisów;

- wykreślankę;

- odczytanie tekstu widocznego tylko w 20%. Później przeszliśmy do prelekcji.

 

Pierwszym tematem była demografia, jako że w listopadzie narodził się ośmiomiliardowy mieszkaniec ziemi. Prognoza Wydziału ds. Ludności ONZ przewiduje, że światowa populacja przebije poziom 10 mld do 2059 roku. Jednak pod koniec stulecia liczba ta nieznacznie spadnie. Wzrost światowej populacji zwalnia już od dziesięcioleci. Zdaniem analityków ONZ wzrost światowej populacji wynika ze stopniowego wydłużania się średniej długości życia w wyniku poprawy opieki zdrowotnej, żywienia, higieny osobistej i medycyny. Eksperci dodają, że jest to również pochodna wysokiego i stałego wskaźnika urodzeń w niektórych krajach. Kraje o największej populacji w 2022 r. to Chiny (1,41 mld), Indie (1,41 mld) i Stany Zjednoczone (333 mln). Pod względem liczby ludności według kontynentów w połowie 2021 roku w Azji mieszkało około 59,3 procent ludzi. Zaludnienie całej Unii Europejskiej jest dwukrotnie mniejsze niż Chin czy Indii. Krajami o najwyższym wzroście liczby ludności w 2021 r. były Syria, Niger i Gwinea Równikowa. Ogólnie w rankingu dominują kraje afrykańskie. Z kolei na liście krajów o największym spadku liczby ludności przeważają państwa Europy Wschodniej i Południowo-Wschodniej, które muszą zmagać się z wysokimi wskaźnikami emigracji ze względu na różnice płacowe i rozwojowe w porównaniu z Europą Zachodnią. Poza tym warto nadmienić, że obecnie w wieku poprodukcyjnym jest 10% populacji, a liczba ta będzie wzrastać do 16%, przewyższając grupę dzieci do 5 r.ż..

Ekumena (obszar stale zamieszkany przez człowieka) zajmuje obecnie większą część lądów Ziemi, mniej więcej od 54° szerokości geograficznej południowej do 78° szerokości geograficznej północnej. Szacuje się, że ekumena i subekumena (obszary zaludnione okresowo) zajmują łącznie około 90% powierzchni lądowej Ziemi. Średnia gęstość zaludnienia na świecie w 2015 wynosiła 49 osób na km² lądu (54 bez wliczania Antarktyki).

 

Drugim tematem byli znani Świebodzinianie, których musieliśmy rozpoznać po krótkich notkach biograficznych:

            - rektor Sorbony i archidiakon wrocławski; urodził się 1450 w Świebodzinie zmarł 11.07.1516 we Wrocławiu; w roku 1471 w Paryżu posiadał tytuł bakałarza; dwa lata później zdobył licencjat sztuk wyzwolonych (artium), czyli m.in. logiki, dialektyki i retoryki, a następnie mistrzostwo (magisteriat) atrium => MACIEJ KOLBE.

            - córka karczmarza Christiana Duerbacha z Przetocznicy nieopodal Skąpego, urodziła się 1 grudnia 1722; jako 6 latka została odesłana do krewnych, dziadek nauczył ją czytać i pisać po niemiecku, ale też po łacinie; matka wydała ją za sukiennika Michaela Hirsekorna ze Świebodzina, mieszkała przy obecnej ulicy Sukienniczej; została pierwszą rozwiedzioną kobietą w ówczesnych Prusach; została pierwszą poetką języka niemieckiego zarabiającą na pisaniu wierszy; nazywana „Śląską Safoną” => ANNA LOUISA KARSCH, „Die Karschin”.

            - ur. 6 stycznia 1486 w Świebodzinie, zm. 10 czerwca 1556 w Magdeburgu; niemiecki teoretyk muzyki i kompozytor, od roku 1524 do końca życia mieszkał w Magdeburgu; pełnił tam funkcję kantora szkoły protestanckiej; na potrzeby szkoły komponował motety, hymny i inne pieśni religijne; jego najważniejszym dziełem jest „Musica instrumentalis deudsch” z 1529 roku, w którym opisuje Polnische Geige, czyli 4-strunowe polskie skrzypce; do dziś odbywają się koncerty dotyczące jego twórczości => MARCIN AGRICOLA.

            - ur. 6 kwietnia 1892 w Stołuniu zm. 26 lipca 1949 w Sulęcinie; w latach 20. i 30. był jednym z czołowych zapaśników, 3-krotnym mistrzem świata i 5-krotnym mistrzem Europy w tej dyscyplinie; z uwagi na warunki fizyczne prasa nadała mu przydomki "Polskiego Mastodonta" lub "Olbrzyma z Wielkopolski"; walczył w Europie i w Ameryce reprezentując Niemcy i Polskę, nie chciał jednak dalej walczyć w niemieckich barwach, dlatego zrezygnował ze sportowej kariery; kupił hotel w Łagowie Lubuskim, gdzie od 1930 roku zamieszkał;  okresie przedwojennym (i później) był właścicielem hotelu „Am See” położonego nad Jeziorem Łagowskim (obecnie ośrodek Defka) => LEON STANISŁAW PINECKI.

            - ur. ok. 1380, zm. 30 kwietnia 1464 w Erfurcie; cysters, teolog i filozof, kaznodzieja; jest autorem około 150 dzieł ascetycznych, dogmatycznych, kanonicznych i moralnych; studiował filozofię i teologię na Akademii Krakowskiej; w 1423 został magistrem artes, a w 1432 magistrem teologii; przez 20 lat był pustelnikiem => JAKUB Z PARADYŻA.

            - ur. 13 stycznia 1956 roku w Świebodzinie, gdzie mieszkał do ‘75; polski lekkoatleta, długodystansowiec (maratończyk), uhonorowany tytułem Ambasador Szczecina; reprezentant Polski w pucharze świata i Europy w maratonie; trzykrotny medalista mistrzostw Polski, część jego rekordów do dziś obowiązuje; po zakończeniu kariery publikuje książki poświęcone bieganiu => JERZY SKARŻYŃSKI.

            - urodził się 5 lipca 1854 roku w Świebodzinie jako syn mistrza sukienniczego, zmarł 1 kwietnia 1929 roku; był nauczycielem (najpierw przez 4 lata w Drezdenku, następnie od 1878 roku aż do emerytury w średniej szkole dla dziewcząt w Świebodzinie), historykiem i archiwistą miejskim; przewędrował i objechał teren całego dawnego powiatu świebodzińskiego i uchodził za doskonałego znawcę jego legend, tajemnic i ciekawostek; zgromadzone przez niego zbiory stały się podstawą dla zorganizowania muzeum miejskiego; autor dzieła „Historia miasta i powiatu Świebodzin” => GUSTAV ZERNDT.

            - ur. 11 sierpnia 1613 w Świebodzinie w rodzinie burmistrza miasta, zm. 16 lipca 1698 w miejscowości Tybinga, poeta; autor utworów poetyckich o charakterze okolicznościowym, a także przemówień i librett operowych; uważając się za Ślązaka, w swej twórczości wyrażał sympatię do Polski i zainteresowanie jej kulturą, często pisząc po polsku => KRZYSZTOF KALDENBACH.

            - ur. 20 września 1932 w Dębnicy Nowej, zm. 14 kwietnia 2014 w Świebodzinie; polski duchowny rzymskokatolicki, prałat, budowniczy i kustosz Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Świebodzinie, Honorowy Obywatel Miasta Świebodzina => KSIĄDZ SYLWESTER ZAWADZKI (tu już dalszych informacji nie potrzebowaliśmy).

            - ur. 27 sierpnia 1959 w Świebodzinie, polski lekkoatleta trójskoczek, mistrz świata z Helsinek w 1983; między 1983 a 1985 sześciokrotnie poprawiał rekord Polski, jego rekord życiowy (17,53 m) jest aktualnym rekordem Polski na otwartym stadionie; po zakończeniu kariery został przedsiębiorcą => ZDZISŁAW HOFFMANN.

            - urodził się 18 kwietnia 1917 roku w Dolsku, koło Śremu, zmarł po długiej i ciężkiej chorobie 18 grudnia 1987 roku; w 1948 roku uzyskał stopień naukowy doktora medycyny na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Poznańskiego; od 1951 roku podjął pracę w świebodzińskim Zakładzie Leczniczo-Wychowawczym Dla Dzieci Kalekich, był tam dyrektorem placówki a potem naczelnym dyrektorem zakładu; wprowadził nowe metody protezowania kończyn, leczył boczne skrzywienia kręgosłupa.; współpracował z ośrodkami badawczymi na świecie => DOKTOR LECH WIERUSZ.

 

Na zakończenie wysłuchaliśmy łacińskiej pieśni „Gloria, laus, et honor, tibi sit” w wykonaniu Scholi OP Klasztoru Dominikanów we Wrocławiu, odśpiewywanej tradycyjnie w Niedzielę Palmową.

 

Najbliższe spotkanie odbędzie się 6 kwietnia. Osoby głodne wiedzy zapraszamy do Czytelni „Fabryka Kreatywności” o godzinie 10.30.