Spotkanie Erudytów 21.11.24

21 listopada odbyło się kolejne ze spotkań Klubu Gimnastyki Umysłu Erudyta.

Tradycyjnie już, na początek obecni rozmawiali o tym, co u nich. Dyskutowali też o tym, co w świebodzińskiej trawie piszczy. Szybko przyszła pora na krzyżówkową rozgrzewkę, w czasie której zmierzyliśmy się z różnymi, mniejszymi i większymi, krzyżówkami. Również z „z przymrużeniem oka”, nad którą musieliśmy tego dnia mocno pogłówkować: „słyszymy: „wał polodowcowy zaczynający się literą K”” („OZnaka”), ale też mieliśmy ubaw: „czy poczta zapewni mu ochronę przeciwkorozyjną?” („list żelazny”).

 

Nim się obejrzeliśmy przyszła kolej na następną część spotkania, którą rozpoczęliśmy od interesującej prelekcji o tym, na czym polega oczyszczanie ścieków. Na początek dyskutowaliśmy o, często szkodliwych dla kanalizacji, nawykach Polaków: wylewanie fusów po kawie, tłuszczu po smażeniu, czy przypraw z weków jest częstym powodem awarii i utrudnieniem nie tylko dla firmy zajmującej się nieczystościami, ale i dla nas samych – potrafią one zatkać rurę kanalizacyjną już w domu!

Potem dowiedzieliśmy się, że ogromny wpływ na współczesną technikę oczyszczania w naszym regionie mieli Niemcy. Później usłyszeliśmy, iż temat oczyszczalni ścieków w Polsce normują przede wszystkim:

-> prawo wodne,

-> rozporządzenie w sprawie jakości ścieków wprowadzanych do wód lub ziemi (https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20190001311),

-> operat wodnoprawny.

Oczyszczalnie działają 24/7. Poza tym przechodzą regularne i restrykcyjne kontrole: na 12 analiz w roku oczyszczalnia musi przejść dobrze minimum 10, inaczej są na nią nakładane wysokie kary. Badania takie wykonują tylko akredytowane laboratoria. Oczyszczalnie muszą też ponosić opłaty środowiskowe za chemiczne zapotrzebowanie tlenu (ChZT; jest to wskaźnik ilości zanieczyszczeń wód i ścieków). Natomiast jeśli obiekt nie posiada technologii do oczyszczania ścieku skażonego chemicznie, wówczas odpowiedzialność za utylizację takich nieczystości ponosi Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska.

A jak wygląda sam proces? Pierwszym etapem oczyszczania jest tzw. „krata”, która zatrzymuje duże gabaryty. Następnie nieczystości trafiają do „piaskownika”, funkcjonującego modułowo, w którym pozostaje KAŻDE ziarno piasku (materiał ten jest później wywożony na składowisko odpadów niebezpiecznych), zaś pozostały płyn przechodzi na dalszy etap oczyszczania. Dostaje się wówczas do bloku biologicznego, tzw. „osadu czynnego”, gdzie zabierają się za niego bakterie heterotroficzne (bakterie cudzożywne, odżywiające się związkami organicznymi i nieorganicznymi) i pierwotniaki (konsumujące owe bakterie); mikroorganizmy mają za zadanie pozbawić ciecz fosforu i azotu (amoniak redukują do azotynów w wyniku nitryfikacji, a następnie zachodzi denitryfikacja – redukcja do azotanów, a następnie azotu). Ściek przepływa przez jeden system o trzech różnych strefach: beztlenową (usuwanie fosforu), niedotlenioną (usuwanie azotu) i tlenową (osad czynny musi być systematycznie utleniany – przy awarii systemu dostarczającego tlen dłuższej niż 8 godzin osad czynny umiera). W wyniku tego procesu wytrącony zostaje tzw. „osad nadmierny”, który jest odfiltrowywany, poddaje się go dalszej obróbce w celu wykorzystania lub utylizacji.

Każda oczyszczalnia wytwarza własne mikroorganizmy (pokrótce polega to na stworzeniu odpowiednich warunków w celu wyhodowania właściwych szczepów bakterii: bakteriom tlenowym odbierany jest tlen, by przeszły w proces przetwarzania i zaczęły wykorzystywać fosfor lub inny pierwiastek, na zniwelowaniu którego nam zależy), do których zwykle możemy zaliczyć poniższe (pod linkami znajdują się filmiki spod mikroskopów, by mogli Państwo, jak i my na spotkaniu, podziwiać tych małych pracusiów).

Pierwotniaki w osadzie czynnym możemy podzielić na:

- -> mikroorganizmy pływające:

     - Aspidisca costata (https://www.youtube.com/watch?v=SzlQOQV2hZw);

     - Litonotus lamella (https://www.youtube.com/watch?v=pEGd_Vu-LcI);

     - Euplotes affinis (https://www.youtube.com/watch?v=HwdfClpL7Kc).

- -> orzęski osiadłe:

     - Carchesium polypinum (https://www.youtube.com/watch?v=6tLGyqIumNQ);

     - Vorticella convalaria (Wirczyk) (https://www.youtube.com/watch?v=MEeWstViBZA).

- -> Wrotki (Rotifera, zwane też wcześniej jako Rotatoria):

     - Rotaria rotatoria (https://www.youtube.com/watch?v=UVZmwvncFO4);

     - Testacea (ameby oskorupione, ameby skorupkowe, ameby domkowe) (https://www.youtube.com/watch?v=xOjPEgFu9ic);

     - Tardigrada (Niesporczaki) (https://www.youtube.com/watch?v=VpcrKJQy29s).

 

Po tej fascynującej prelekcji przeszliśmy do Quizu „Drugi, druga, drugie”, mierząc się z licznymi pytaniami z różnych dziedzin, m.in.:

- pierwiastek o liczbie atomowej 2 -> Hel;

- w którym roku był II rozbiór Polski -> 1793;

- drugi najwyższy szczyt świata -> K2;

- drugi król Polski -> Mieszko II Lambert;

- drugie największe miasto świata (2023) -> Delhi;

- druga premierka (pani premier) w historii Polski -> Ewa Kopacz;

- drugi szczyt w Polsce -> Mięguszowiecki;

- drugi po prezydencie w Polsce -> marszałek sejmu;

- drugie imię Mickiewicza -> Bernard;

- drugie imię Olgi Tokarczuk -> Nawoja;

- druga polska noblistka -> Wisława Szymborska;

- polska uczelnia (obecnie na terytorium Polski), która powstała jako druga -> Uniwersytet Wrocławski.

 

Na zakończenie spotkania obecni potwierdzili termin kolejnego – 5. grudnia, jak zawsze w Czytelni „Fabryka Kreatywności”.